Ruh Sağlığı

İntiharı (Özkıyımı) Önlemede QPR Tekniği

İntiharı (Özkıyımı) Önlemede QPR TekniğiHalk içinde intiharın önlenemeyeceğine dair kanı vardır. Ancak bu inanışın aksine intiharlar önlenebilir. QPR yardım edecek tekniklerden biridir.

ABD’de tahminen 2000 genç suisid girişiminde bulunmaktadır. Suisid puberteden önce nadirdir, 15 yaş civarında pik yapmaktadır. İntihar girişim olan ergenlerin %90’ı bir psikiyatrik tanı almakta ve bu tanılar sıklıkla duygudurum bozuklukları ve/veya alkol veya madde kötü kullanımıdır.

Erişkinlerdeki gibi kızlar daha sık girişimde bulunmaktadır (9/1 oranında), kızlar sıklıkla aşırı doz ilaç alma ve bilek kesme en sık kullandıkları yöntemler olmaktadır. Tamamlanmış suisidler erkeklerde daha sıktır, Erkekler genellikle silahla kendini vurma ve asıyı sık kullanmaktadır.

Suisid hakkında biolojik teoriler

Suisidal davranışı açıklamak için bir çok biyolojik teori ortaya çıkmıştır. En akla yatkın kanıtlar intihar girişimi yapan ve tamamlamışlarda hiposerotonerjik işlev bulguları olmuştur. Suisid kurbanlarının beyinlerinde, prefrontal kortekste postsinaptik 5-hidroksi-triptamin tip2 (5-HT2) artış bulunmuştur, bunun azalmış serotonin salınımına cevap olarak kompensatuvar oluştuğu ileri sürülmüştür. Postmortem beyinlerde en çarpıcı bulgular serotonin (5-HT) seviyelerinin düşük oluşu ve major metaboliti 5. HIAA’n’n düşük oluşudur. Bu bulgular beyin sapına lokalizeydi, kortekste yoktu. Ayrıcı noradrenerjik sistemde değişiklikler de gösterilmiş, fakat kolinerjik yollarda gösterilememiş.

ÖZKIYIM NASIL ÖNLENİR?

Halk içinde intiharın önlenemeyeceğine dair kanı vardır. Önlenebilir. QPR yardım edecek tekniklerden biridir.

Q: Question (Sor)
P: Persuade (İkna et)
R: Refer (Yönlendir)
QPR, CPR veya Hemlich manevralarına çok benzer, kolay öğrenilebilir. CPR veya Hemlich manevraları gibi yaşamı kurtarabilir. Bu tekniği öğrenen çoğu kişi daha çok kişinin yaşamını kurtarmasına yardımcı olacaktır.

Araştırmacılar intihar girişimi olan kişilerin büyük kısmının ilk önce bazı sinyaller verdiğini göstermiştir. Biz bu konuda bir şeyler yapmamız gerektiğinde sıklıkla gönülsüz oluruz. Bazen ölüm düşüncesinin korkutuculuğu nedeniyle, kişinin intihar edebileceğini inkar ederiz İnkarla başa çıkmak en önemli basamaktır.

İntihar düşüncesi olan kişilerin gerçek dışı olmaları gerekmez. Problemlerinin tek bir çözümü olduğunu düşünürler. Bizim yapmak zorunda olduğumuz şey, onlara diğer çözümlerin olduğunun farkında olmalarını sağlamaktır.

QPR’ dan önce, tanımak zorunda olacağımız İntiharın uyarıcı belirtileri;

Direk Sözel İpuçları

· “Kendimi öldürmeye karar verdim”
· “Keşke ölseydim”
· “İntihar edeceğim”
· Bir şeyler değişmezse kendimi öldüreceğim”
Dolaysız veya kodlu sözel ipuçları

· “yaşamaktan yoruldum”
· “Yaşama devam etmek için sebep ne ki”
· “Bensiz ailem daha iyi olacaktır”
· “Ölsem kimin umurunda”
· “Hiçbir yerde istenmiyorum”
· “kimsenin bana ihtiyacı yok”
Davranışsal ipuçları

· Vücudunu tıbbi bir kuruma bağışlama
· Silah satın alma
· Hap biriktirme
Durumsal İpuçları

· Ani terk etme veya beklenmedik ayrılık
· Yakın birinin ölümü (özellikle intihar ile)
· Ölümcül bir hastalık tanısı alma
· Büyük maddi (parasal) kayıp
Depresif bir kişideki beklenmedik mutluluk suisid sinyali olabilir

Ölebilme arzusu tedavi edilmemiş depresyonun sık bir semptomudur. Depresyon kişinin enerjisini ve amaçlarını tükettiği için, bazen depresif kişi intihar planını işlerliğe sokacak gücü kendisinde bulamaz. Sonuçta kişi kalkınmaya başladığında kişi bu enerjiyi kendisinde bulup suisid planını gerçekleştirebilir, Bu nedenle intihar öncesi neşe dolu sessizlik olur. Bu görünüşteki ani değişiklik QPR’u uygulamak için uygun bir zamandır.

Suisid niyetinde olan birisi var ise, Onu dizginleyin

Kişiler yaşama son vermesini önleyen psikolojik barierler vardır. Bu suisid düşüncesi olan kişilerin son direnç duvarlarıdır. Alkol bu duvarları yıkar. Birisinin intihar niyeti var ise, onu dizginleyin.
İntiharı önlemenin ilk basamağı soru sormadır (Question)

İntihar düşüncesi olan kişiyle yalnız olun veya özel bir ortam oluşturun, ve sorular sorun. Kalabalık bir restoran bunu yapmak için en kötü yerdir. Kendi eviniz iyi bir yer olabilir. Kişinin sıkıntılarını bilmeye yönelik sorular sorun. Sorular şu tip olabilir; “ son zamanlarda mutsuz musun?” “Son zamanlarda uyusam da keşke uyanmasam diye arzular mısın?” veya direkt olarak “yaşamını sonlandırmayı düşünüyor musun?”

Suisid ile ilişkili soru sormak intihar riskini artırmaz

Bu tip sorulara “evet” cevabı verme sıklıkla kişiyi rahatlatır. Onu kötüleştirmez, tersine daha iyi hissetmesini sağlar. Bunları sormanız bu konuda sorumluluk almanızı gerektirir.

Soru sorduktan sonra dinlemek zorundasınız.

Problemleri dinlemek, suisidle ölümü çözebilir

Dinlemek bir insanın diğerine verebileceği en büyük hediyedir. Öğüt vermek kolay, çabuk, ucuz ve yanlış bir yoldur. Duinlemek zaman alıcı, sabır gerektiren, cesaret gerektiren, fakat her zaman doğru bir yoldur. Dinlerken bütünüyle dikkatinizi verin ve müdahele etmeyin. Yargılamayın veya kınamayın.

Dinlemek suisidle ölümü çözümleyebilir.

İkinci basamak yardım alması için bireyi ikna etmek
İkna etmeğin amacı, kişinin yardım almak için “evet” cevabı almaya yöneliktir. Aşağıdaki soruları sorun; “bir danışmana (psikayrist, rahip, hemşire v.s) benle birlikte gelir misin?”, “Sana yardım için bir randevu almama izin verir misin?..””Bana söz verir misin ….?”

Bazen kişi yardım almak konusunda aynı fikirde olur veya yardım alma fikrine direnç gösterebilir. O zaman “suisid yapmayacağına dair anlaşma” yapabilir, veya yardım alıncaya dek kendine zarar vermeyeceğine dair söz alabilirsiniz. Çünkü söz vermek yardımcı olacaktır.

Eğer kişiden söz alamazsanız, bir profesyonele mutlaka müracaat edin.

· Kişiye suisidden başka daha iyi çözüm yolları olduğunu hatırlatın.
· Suisidin çözümünden ziyade, problemlerin çözümü üzerine odaklaşın.
· Kişinin acı çektiği gerçeğini kabullenin ve alternatifler önerin.
· Hangi yolla olursa olsun hastaya umut aşılayın.
Bu arada hastanın suisidde kullanabileceği ateşli silahları, araba anahtarlarını, ilaçlar ve diğer aletleri ortadan kaldırın.

Son basamak kanalize etmek

Yardım almak için kişilere müracaat edin. Birlikte gidin. Uygun profesyonel desteğini sağlayın. Bir yere müracaat ettiniz diye, sadakatsiz olacağınız konusunda endişelenmeyin, siz sadece yaşamını kurtarmaya çalışıyorsunuz.

aktuelpsikoloji

Kim Psikoloji
Altunizade Mah. Kısıklı Cad. No: 108 Manolya Apt.
Çamlıca İSTANBUL
0216 428 7 546 (0216 HAT P KİM)
[email protected]
www.kimpsikoloji.com
Gelişmelerden haberdar olmak için lütfen mail grubumuza üye olunuz:

Konuşalım

T: +90 216 428 7546
E: [email protected]